Zo aan het eind van het jaar blikken we bij Stichting Behoud de Antonius Abt graag terug op 2019. Dit jaar stond vooral in het teken van de restauratie van de kerktoren van de Antonius Abt. Deze hoognodige restauratie was niet mogelijk geweest zonder de bijdragen van de ‘Vrienden van de Abt’, onze sponsoren, onze vrijwilligers en iedereen die naar onze evenementen voor het behoud van het gebouw zijn gekomen!

Hieronder volgt een verslag met foto’s van de restauratie. Zo is goed te zien hoeveel werk er het afgelopen jaar is verzet voor het behoud van het gebouw.

Aan onderstaande foto’s is goed te zien dat de toren hoognodig gerestaureerd moest worden:

De toren word in de steigers gezet door ‘De Steigerspecialist’

De dakconstructie van het middenschip was door oorlogsschade niet sterk genoeg om de steiger te dragen. Daarom moesten, behalve speciaal op maat gemaakte ophangconsoles die met chemische ankers aan de muren bevestigd moesten worden, ook extra voorzieningen getroffen worden aan het dak, zoals extra gordingen.

Deze dakconstructievoorzieningen blijven voor altijd zitten.

Aan de foto’s hieronder zijn de aanpassingen aan de dakconstructie goed te zien. Hierdoor werd het mogelijk voor het gebouw om de steigers te kunnen dragen:

Dakleien en loodvoorzieningen door de Firma Walter Verhoeven

Doordat de toren bij de bevrijding 75 jaar geleden vol werd getroffen bij een granaatbeschieting, is deze bij de wederopbouw opgeknapt.
Helaas is er toen door gebrek aan voldoende materiaal oude en verschillende soorten leien gebruikt.

De oude leien waren met koperen leihaken op het dakbeschot bevestigd. Deze kunnen door het bewegen van de leien bij harde wind afbreken.

Iedere lei werd tijdens de restauratie vakkundig door middel van een roestvrijstalen leihaak, en waar nodig door spijkers, opgehangen. Het tikken was duidelijk beneden te horen.

Muurplaat dak van de toren

Bovenop het metselwerk van de  toren was een sierlijke muurplaat aangebracht die plaatselijk verrot was. Omdat heel het dak daarop rust, was het moeilijk te verwijderen. Vakkundig met de hand verwijderen en vernieuwing was het gevolg.

Verwijderen torenkruis en torenhaantje 

Het torenhaantje en het torenspitskruis werden met behulp van een torenkraan verwijderd.

Het haantje lijkt kleiner dan men zich voorstelt. Vroeger werd hij op de rug van een leiendekker gebonden, die hem vanuit de bovenste dakkapellen via de klimhaken aan het dak boven op de spits bracht. Een gevaarlijk karwei!

Het torenkruis (bijna 2,5 m lang) had duidelijke roestschade.

 

 

 

 

 

 

 

Nadat het haantje en de torenspits waren verwijderd, werd het lood van de torenspits verwijderd en door nieuw, heel dik lood vervangen.

Restauratie torenkruis en torenhaantje 

Het haantje en het torenkruis werden in de buurt van Gouda in de smederij deels vernieuwd, geschilderd en verguld. Zo werd het torenspitskruis van een nieuwe vergulde bol en roos voorzien. Het haantje en het kruis werden op 4 oktober 2019, op Werelddierendag teruggeplaatst.

 

 

 

 

 

 

 

 

Dakkapellen door Oome Raamsdonk B.V. en Firma Walter Verhoeven.

De oude dakkapellen waren na de oorlog vernieuwd of hersteld. Ze waren anno 2019 in zeer slechte conditie, het werd steeds gevaarlijker om de raampjes open te doen.

De dakkapellen zijn voor het grootste deel vernieuwd. Er zijn uitneembare draairamen  aangebracht zodat ze eruit gehaald kunnen worden om te schilderen. Ook zijn de kozen van de kapellen met lood omringd zodat hier nooit meer schilderwerk nodig is. De dakkapelspitsen werden voorzien van een loden spitsje met een fraaie bol.

Trappentorentje

Het trappentorentje is na de oorlog opnieuw opgebouwd, maar plaatselijke vernieuwing was nu dringend noodzakelijk. Tijdens de restauratie is het metselwerk buiten en de dakconstructie deels vernieuwd. Ook zijn er nieuwe dakleien en trekankers geplaatst.

 

 

 

 

 

 

 

Galmplanken

Alle galmplanken zijn tijdens de restauratie door yellow cedat planken vervangen.
Deze zijn onbehandeld maar zorgen door hun vergrijzing voor een natuurlijke beschermlaag. Ook zijn de ophangconstructies van de galmplanken behandeld en aan de onderzijde veilig bevestigd, beschermd van weersomstandigheden.

Metselwerk trekstangen bij wijzerplaten vervangen door Oome Raamsdonk B.V.

In de oorlog zijn de klokken uit de toren gehaald, waarbij gemetselde kolommen en trekstangen ruw werden verwijderd. Deze trekstangen zijn noodzakelijk om spatkrachten van de torenspits op te vangen (het werkt net als een korset of gordel bij een gewichtheffer).

Deze stangen zijn toen maar 7 cm diep ingemetseld en daardoor plaatselijk tot 40% ingeroest, waarbij roest het metselwerk gevaarlijk naar buiten drukte.

De nieuwe gegalvaniseerde stangen met betere hoekoplossing zijn tijdens de restauratie nog extra goed voorzien en dieper ingemetseld.
Behalve het aanmetselen van de trekstangen, werd op diverse plaatsen metsel- of voegwerk vervangen.

Achter de wijzerplaten waren rond 1890 zogenaamde wartels op de trekstangconstructie aangebracht die met het klimaat in aanraking zijn gekomen en dus vervangen moesten worden

Wijzerplaten hersteld door Firma van de Kerkhof

De wijzerplaten waren eind ’60 jaren van verlichting voorzien. Helaas bleek, behalve de trekstangen, ook de ophangconstructie van de wijzerplaten zeer slecht te zijn. Nu de steigers er toch stonden, zijn meteen de wijzerplaten in een atelier opgeknapt, waar nodig verguld, en van ledverlichting voorzien.

Ook werden de elektrische installatie en aandrijfconstructie binnen plaatselijk vernieuwd.

Al met al was het een flinke klus! En deze klus had niet geklaard kunnen worden zonder iedereen die mee heeft geholpen aan deze restauratie:

Op 10 november werd de toren feestelijk weer in gebruik genomen. En zeg nou zelf, het is wel een plaatje geworden: